08-03-2022
De wereld is in beweging. QR-codes, boerenprotesten, complottheorieën, opwarming van de aarde en oorlog. Het zijn slechts enkele van de vele onderwerpen waarover gepolariseerde groepen sterk van mening verschillen. Lijkt dat niet een beetje op de verzuiling van 1917 tot 1967? Els Gunneman is een open-minded vrouw die de verzuiling zelf heeft meegemaakt. Zij kan ons hier meer over vertellen.
De verzuiling van toen en nu
Een interview met Els Gunneman
Els pakt een tekening van haar oude wijk in Amsterdam-West waar zij woonde van 1936 tot 1947. “Hier linksboven woonden de neutrale mensen, rechtsboven de socialisten, linksonder de Katholieken en rechtsonder de Protestanten.” Het plaatje klopt precies met hoe de verzuiling wordt gepresenteerd in de schoolbanken.
De vier gemeenschappen stonden naast hun gescheiden leven echter heel tolerant tegenover elkaar, aldus Els. Ze gingen naar dezelfde winkels, spraken elkaar vriendelijk aan en de kinderen gingen naar dezelfde speeltuin. “De Katholieke jongens waren vervelend, maar dat was meer de leeftijd”, denkt ze. Wel heeft Els de gesloten houding van de zuilen gemerkt toen ze in 1955 trouwde met een gereformeerde man, terwijl zij zelf hervormd was. “Bij de receptie werd mijn toenmalige man gefeliciteerd met het huwelijk, maar ik werd glashard genegeerd.”
“Zij gelooft in complottheorieën waar ik niet in geloof. Ik merk dat het moeilijk is om daarover te praten”
De tekening waarin Els haar oude wijk in Amsterdam-West laat zien
Misschien merkte Els minder van de verzuiling in de progressieve stad waar zij opgroeide, zoals zij zelf aangeeft. Toen ze naderhand ouder werd, is ze er echter wel mee geconfronteerd. “Het idee van een verzuiling staat mij enorm tegen”, vertelt ze vol overtuiging. “Mijn beste vrienden waren gereformeerd, ik stemde op de PvdA en ik ging om met mensen vanuit alle hoeken van de samenleving. We hadden nooit problemen met elkaar.”
Speelt die verdeeldheid van de verzuiling nog steeds? Of misschien wel wéér? Ze geeft aan dat vandaag niet te vergelijken valt met toentertijd. Grotendeels door de komst van het internet en het gevoel dat we zelf expert zijn, aldus Els. “We zijn behoorlijk geïndividualiseerd”, vertelt ze zachtjes. “En dat is de afgelopen twee jaar, tijdens de pandemie, erg naar voren gekomen.” Zo had ze een meningsverschil met haar kapster: “Zij gelooft in complottheorieën, waar ik niet in geloof. Ik merk dat het moeilijk is om daarover te praten. We konden niet tot elkaar komen en bleven in ons eigen gelijk.” Ze vindt het vooral lastig dat mensen hun mening vaak al klaar hebben liggen. “Wanneer iemand mij een tegenovergesteld inzicht geeft, heb ik juist weer van alles om over na te denken.”
“Het is heel belangrijk om in gesprek te blijven, alleen zo komen we tot elkaar”
Een foto van Els in haar oude wijk
Nu komt Els, vanwege haar gezondheid, de deur niet meer uit en omringt ze zich met gelijkgestemde vrienden. Toch zou ze niets liever willen dan in gesprek gaan met andersdenkenden. “We hebben véél meer met elkaar gemeen dan dat het soms lijkt”, aldus Els. “Er zijn heus nog wel mensen die met elkaar willen praten.” Het gepolariseerde beeld dat wordt geschetst vindt ze dan ook iets te pessimistisch. Els straalt en vertelt vol vreugde dat de interesse naar de ander niet alleen maar met je zuil te maken heeft. “Het is heel belangrijk om in gesprek te blijven, alleen zo komen we tot elkaar.”